Η πρόταση σχεδιασμού του ΝΑΜΣ ανταποκρίνεται στις αρχές που τέθηκαν από τον αγωνοθέτη και εναρμονίζεται με τους στόχους που περιλαμβάνονται στην προκήρυξη.
Το κτίριο αναπτύσσεται με άξονες τον αστικό, τοπικό-υπερτοπικό χαρακτήρα της Εθνικής Οδού κατά μήκος της οποίας εκτείνεται το ανατολικό του όριο, και την εσωτερική κεντροβαρική του διάθεση να διαφυλάξει αλλά και να αναδείξει τα εν τόπω ευρήματα.
Οφείλει ταυτόχρονα να παρασυρθεί από την αρχαία Σπάρτη, αλλά και από τη Σύγχρονη πόλη. Να δεσπόσει στην είσοδο της πόλης με ένα συνεχές καλωσόρισμα, να προσκαλέσει, να αγκαλιάσει τον επισκέπτη στην εστία του παρελθόντος της.
Μορφολογικά, το κτίριο μπορεί να αναγνωστεί ως μια ογκοπλασία αρχέτυπων δομών: το σώμα κτιρίου που φέρει τη ΣΤΟΑ, το επίμηκες τμήμα του που καταλήγει στην ΑΓΟΡΑ κοντά στην πόλη, τη συνομιλία των 2 κτιρίων (παλιού και νέου) που σχηματίζουν το ΑΙΘΡΙΟ. Η χρήση εμφανούς σκυροδέματος στα στοιχεία του φορέα εντείνεται στη μορφή των πυκνών υποστυλωμάτων της ΣΤΟΑΣ και της ΑΓΟΡΑΣ, ενώ η επιλογή πετασμάτων υαλολωρίδων (U-profiled glass) σε εναλλαγή με κατακόρυφες περσίδες υάλου, χαρίζουν μια πιο ελαφριά, αλλά άμεσα διακριτή όψη στο νέο κτίριο.
Η γενική οργάνωση των χρήσεων, στρέφει τους χώρους επισκεπτών στο εσωτερικό του οικοπέδου, πλησίον του αρχαιολογικού χώρου, ενώ θέτει τους χώρους γραφείων, εργαστήριων, αποθηκών, στον ανατολικό τομέα του κτιρίου, προς την εθνική οδό. Το νέο κτίριο συνδέεται στο ισόγειο, με το υπάρχον, μέσω του χώρου εισόδου, και στον όροφο, στο κλείσιμο της Μουσειολογικής Έκθεσης, με έξοδο από αυτή για περιήγηση στον χώρο των ευρημάτων.
Τα 2 κτίρια λειτουργούν σαν ένα, με το νέο να φιλοξενεί τους χώρους υποδοχής επισκεπτών, την αίθουσα περιοδικών εκθέσεων και το μεγαλύτερο μέρος της μόνιμης έκθεσης, και το υφιστάμενο τις αίθουσες πολλαπλών χρήσεων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, το πωλητήριο, αναψυκτήριο, την έκθεση πρώην εργοστασίου ΧΥΜΟΦΙΞ.
Οι αρχές σχεδιασμού του κτιρίου και του άμεσα περιβάλλοντα χώρου υπακούουν στον βασικό στόχο της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής που συνοψίζεται στην διασφάλιση “υψηλής ποιότητας” αποδεκτών εσωκλιματικών συνθηκών με ταυτόχρονο περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας.
Η κεντρική ιδέα διαμόρφωσης του εκθεσιακού χώρου βασίζεται στις λέξεις κλειδιά “διασταυρώσεις” και “διαθλάσεις”, αποδίδοντας χωρικά τη νοηματική σχέση των μουσειολογικών θεματικών.
Σύμφωνα με το παραπάνω, οι εκθεσιακοί χώροι αναπτύσσονται βάσει συγκεκριμένων διασταυρούμενων πορειών και διαθλούμενων χώρων. Στην επιθυμητή εκθεσιακή ατμόσφαιρα συμβάλει ο φωτισμός, ο οποίος παρουσιάζει διαβαθμίσεις από φωτεινό σε σκοτεινό και αντίστροφα, ενισχύοντας τη βιωματική προσέγγιση, ανάλογα με το αντίστοιχο περιεχόμενο.